Będące dobrowolnym systemem oszczędzania Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) mają pojawić się w firmach zatrudniających 250 pracowników już od 1 lipca 2019. W poprzednim MOPLIKu omówiliśmy zasady gromadzenia oszczędności w PPK, poniżej przedstawiamy zasady wypłaty zgromadzonych tam pieniędzy.

Generalnie pieniądze zgromadzone w PPK zostaną wypłacone uczestnikom po osiągnięciu 60. roku życia (ten sam wiek dla kobiet i mężczyzn wprowadzono zgodnie z zasadami równego traktowania w odniesieniu do dobrowolnych systemów zabezpieczenia emerytalnego pracowników). Wtedy 25 proc. zostanie pracownikowi wypłaconych jednorazowo, zaś pozostałe 75 proc. będzie wypłaconych w co najmniej 120 miesięcznych ratach (10 lat).

Uczestnik programu, po osiągnięciu 60. roku życia, będzie mógł także wnioskować o wypłatę środków zgromadzonych w PPK w formie świadczenia małżeńskiego. Będzie to możliwe, gdy małżonek uczestnika PPK również osiągnie 60. rok życia, a małżonkowie wspólnie oświadczą, że chcą skorzystać w wypłaty w formie świadczenia małżeńskiego. Świadczenie to będzie wypłacane przez 120 miesięcy (ma być wypłacane małżonkom wspólnie aż do wyczerpania środków). Jednak w przypadku śmierci jednego z nich, świadczenie to będzie wypłacane drugiemu w dotychczasowej wysokości, aż do wyczerpania zasobów.

Ponadto – przed osiągnięciem 60 roku życia – będzie można wnioskować o wypłatę do 25 proc. środków w przypadku poważnego zachorowania pracownika, jego małżonka lub dziecka. Poważne zachorowanie obejmie trwałą niezdolność do pracy uprawniającą do otrzymania renty z tytułu niezdolności do pracy (na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) oraz wymienione w ustawie poważne stany chorobowe. W takich przypadkach wypłata, w zależności od wniosku uczestnika, będzie dokonywana jednorazowo albo w ratach. Nie będzie konieczny zwrot tych środków.

Możliwe będzie także jednorazowe, wcześniejsze wypłacenie środków z PPK na sfinansowanie wkładu własnego do kredytu przy zakupie mieszkania lub domu – jednak z obowiązkiem zwrotu pieniędzy w ciągu 15 lat.

Oprócz tego pracownik uczestnik PPK będzie miał prawo w dowolnym momencie, przed ukończeniem 60. roku, życia przetransferować środki do innego PPK, IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) lub PPE (Pracowniczy Program Emerytalny), swojego lub osoby uprawnionej, a nawet całkowicie wycofać środki ze swojego konta. To ostatnie będzie jednak wiązało się z utratą 30 proc. składek opłaconych przez pracodawcę (trafią one do ZUS) oraz utratą wszystkich dopłat od rządu, które przewidziano w ustawie (szerzej zostały one omówione w MOPLIKu 01/2019). Co więcej, w takiej sytuacji powstanie obowiązek uiszczenia podatku dochodowego od zysków kapitałowych, czyli mówiąc wprost – przekazania 19 proc. zebranej kwoty fiskusowi.

W założeniu PPK to program dobrowolny, dlatego pomimo automatycznego zapisu do niego wszystkich pracowników, istnieje możliwość zrezygnowania z udziału w PPK. W tym celu niezbędna będzie deklaracja rezygnacji z PPK, której wzór zostanie określony w ministerialnym rozporządzeniu. Rezygnacja zaczyna obowiązywać w miesiącu złożenia, a jeśli w danym miesiącu składki zostały pobrane, podlegają zwrotowi. Deklaracja rezygnacji z oszczędzania z PPK nie jest ostateczna, co oznacza, że po upływie 4 lat pracodawca ponownie zacznie naliczać składki. Zatem, jeśli pracownik będzie chciał zrezygnować z dokonywania wpłat do PPK, to co 4 lata będzie musiał składać stosowną deklarację.

Gromadzenie pieniędzy w PPK nie będzie darmowe. Koszt programu PPK – zgodnie z ustawą do 0,6 proc. aktywów netto (czyli środków zgromadzonych na koncie pracownia) – potrącane będą ze składek i dopłaty. Oznacza to, że z roku na rok kwota opłaty „za zarządzanie” będzie rosła.