Udzielanie urlopów na ż?danie nadal wywołuje spore emocje i w?tpliwo?ci interpretacyjne, choć kodeksowa zasada jest prosta. Decyzję odno?nie wykorzystania urlopu na ż?danie ustawodawca pozostawił jedynie uznaniu zatrudnionego.

Artykuł 1672 Kodeksu Pracy okre?la, że pracownik ma prawo do czterech dni urlopu w terminie przez siebie wskazanym w każdym roku kalendarzowym. Jako, że wykorzystanie tego urlopu jest wył?cznie decyzj? zatrudnionego, to może on zarówno brać te cztery dni pojedynczo, jak też dowolnie je grupować. Pracownik nie musi przy tym w żaden sposób uzasadniać, dlaczego bierze urlop na ż?danie. Musi jedynie poinformować pracodawcę o jego wykorzystaniu. Skutecznie powiadomieni przełożeni nie mog? udzielenia urlopu na ż?danie odmówić. Kodeks Pracy nie przewiduje bowiem jakichkolwiek możliwo?ci nie udzielenia przez pracodawcę urlopu na ż?danie.

Problemy i w?tpliwo?ci interpretacyjne pojawiaj? się jednak, gdy mowa, jakie kryteria powinno spełniać takie powiadomienie. Przede wszystkim przepisy nie precyzuj? jednoznacznie, w jakiej formie – pisemnej czy ustnej – pracownik ma zgłosić wniosek o urlop na ż?danie. W praktyce i orzecznictwie s?dowym przyjmuje się, że może to być każda skuteczna forma powiadomienia, czyli wniosek (w tym deklaracja słowna) złożony osobi?cie, wysłany listem, faksem, poczt? elektroniczn?, sms-em oraz zawiadomienie telefoniczne. Aby unikn?ć kłopotów zwi?zanych np. z krótk? pamięci? osoby, któr? informuje się o wzięciu urlopu w dobrze pojętym interesie pracownika jest to, aby wniosek o urlop na ż?danie miał raczej formę pisemn?, a fakt jego złożenia można było sprawdzić. Oba te kryteria wypełnia sms, który dodatkowo ma tę zaletę, że jest powszechnie dostępny i możliwy do nadania niemal z każdego miejsca. Tym samym osoba bior?cy urlop na ż?danie, aby czuwać w szpitalu przy łóżku umieraj?cej te?ciowej lub też walczyć w miejscu zacisznym z biegunk? nie musi fatygować się do zakładu.

Aby dodatkowo poprawić swoj? pozycję przy ewentualnym sporze prawnym, pracownik może zadbać o ?wiadków, którzy potwierdz? powiadomienie pracodawcy. W przypadku zwi?zkowców najprostszym rozwi?zaniem jest wysłanie kopii wniosku o urlop do wiadomo?ci swojej organizacji zwi?zkowej.

Kolejny problem stwarza termin, do którego należy zgłaszać wnioski o urlop na ż?danie. Zgodnie z Kodeksem Pracy powinno to nast?pić najpóĽniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Pracodawcy często wymagaj? – opieraj?c się na wyroku S?du Najwyższego z 16 listopada 2006 r. (sygn. akt I PK 128/06) – aby taki wniosek był złożony przed rozpoczęciem dniówki roboczej. To orzeczenie SN spotkało się jednak z licznymi krytycznymi polemikami, przede wszystkim zwracano uwagę, że w wielu wypadkach wymóg składania wniosku przed godzinami pracy jest niemożliwy do zrealizowania. Dlatego też prof. Jerzy Wratny w komentarzu do prawa pracy stwierdza, że pracownik powinien o zamiarze wzięcia urlopu powiadomić przed rozpoczęciem pracy albo „niezwłocznie po godzinie planowanego rozpoczęcia pracy w dniu urlopu”. Zreszt? w póĽniejszych orzeczeniach także S?d Najwyższy zajmował stanowisko korzystniejsze dla zatrudnionych. Przykładowo w wyroku z 7 lutego 2008 r. (sygn. akt II PK 162/07) stwierdził, że pracownik może zgłosić urlop na ż?danie nawet na dwie godziny przed zakończeniem pracy w danym dniu. Nie mniej, aby unikn?ć ewentualnych problemów i sporów prawnych (zwłaszcza, że te ostatnie s? czasochłonne) najlepiej wniosek o urlop na ż?danie składać jednak w przeddzień urlopu albo przynajmniej tuż przed rozpoczęciem pracy. Szczególnie, że można go przesłać sms’em.

Warto przy tym podkre?lić, iż urlop na ż?danie jest trybem udzielania urlopu, nie za? dodatkowymi dniami wolnymi. Dlatego też, je?li pracownik wykorzysta cały urlop wypoczynkowy w trybie zwykłym, to już na ż?danie nie może nic wzi?ć. Jednocze?nie należy pamiętać, że liczba dni urlopu na ż?danie jest przypisana do roku kalendarzowego i nie można jej kumulować. Niewykorzystany urlop na ż?danie w następnym roku staje się zwykłym urlopem zaległym.