Decyzja międzyzakładowej komisji Solidarno?ci GM MP o rozpoczęciu rokowań nad zakładowym układem zbiorowym pracy (ZUZP) oraz powołanie zwi?zkowego zespołu negocjacyjnego, któremu przewodniczył będzie Mirosław RzeĽniczek praktycznie uruchamia proces tworzenia tego dokumentu, maj?cego podstawowe znaczenie dla każdego pracownika. Zgodnie bowiem z art. 2412 Kodeksu Pracy nie można odmówić podjęcia rokowań nad ZUZP „w celu zawarcia układu dla pracowników nie objętych układem”. A w naszym zakładzie nikt nie jest nim objęty (bo ZUZP nie ma). Tym samym – jak podkre?la m.in. dr hab. Jakub Stelina z Katedry Prawa Pracy Uniwersytetu Gdańskiego – każda pierwsza inicjatywa podjęcia rokowań układowych prowadzi do rozpoczęcia rozmów, choć polskie prawo nie zna przymusu zawierania układów zbiorowych.

ZUZP będ?cy filarem tzw. zbiorowego prawa pracy zawiera normy reguluj?ce wzajemne relacje pomiędzy załog? a pracodawc?. Podstawowym celem układu jest okre?lenie warunków jakim powinna odpowiadać tre?ć indywidualnych umów o pracę. Zapisy ZUZP z mocy prawa nie mog? być mniej korzystne dla pracowników niż przewiduj? tzw. akty prawne wyższego rzędu (w tym wypadku kolejno: Konstytucja RP, Kodeks Pracy i ministerialne rozporz?dzenia), ale mog? być lepsze. I najczę?ciej s?, przewiduj?c np. wyższe odprawy w przypadku zwolnień grupowych (ale już nie dyscyplinarnych). Jednocze?nie ZUZP jest takim „aktem prawnym wyższego rzędu” wobec wszelkich zakładowych regulaminów, a tym samym zapisy tych regulaminów nie mog? być gorsze (czy też bardziej restrykcyjne) od przewidzianych w układzie. Innymi słowy regulacje z układu zbiorowego zmieniaj? z mocy prawa regulaminy na korzystniejsze dla pracowników.

Co ważne ZUZP generalnie zawierany jest dla wszystkich pracowników, bez względu na rodzaj posiadanych przez nich umów, czyli – jak mawiaj? prawnicy – stosunku pracy. Jest wprawdzie kilka wyj?tków od tej zasady, ale akurat one nie maj? w naszym zakładzie znaczenia– dotycz? bowiem pracowników służby cywilnej, administracji samorz?dowej i państwowej, sędziów oraz prokuratorów. Warto pamiętać, że statusu pracowniczego nie maj? (a tym samym nie s? objęte układem) osoby wykonuj?ce prace na podstawie umów cywilnoprawnych (tzw. samozatrudnienie). Jako, że nie korzystaj? oni z żadnych zapisów Kodeksu Pracy – m.in. nie maj? urlopu, ani nie znaj? pojęcia nadgodzin – pracodawcy chętnie sięgaj? po takie osoby. Choć to klasyczny wyzysk.

Ogromne znacznie ZUZP dla każdego pracownika wymaga, aby zapisy układu zbiorowego był jasne, spójne i logiczne. A jako, że obejmuj? one wiele kwestii to rokowania układowe trwaj? zwykle miesi?cami. Rzadko krócej niż rok. Będziemy d?żyć, aby nie trwały dłużej.