Wolności związkowe są w Polsce ograniczane - taki wniosek sformułować można na podstawie wstępnych uwag przedstawionych przez Karen Curtis, szefową Wydziału Wolności Związkowej w Departamencie Międzynarodowych Standardów Pracy w Międzynarodowym Biurze Pracy (MBP).

W dniach 14-16 maja br. w Warszawie odbyły się spotkania partnerów społecznych z ekspertami Międzynarodowej Organizacji Pracy w ramach tzw. pomocy technicznej MOP, której celem jest analiza polskiego prawa związkowego. NSZZ „Solidarność” reprezentowana była przez Henryka Nakoniecznego - członka Prezydium KK, Katarzynę Zimmer-Drabczyk – kierownik Biura Eksperckiego oraz ekspertów Ewę Podgórską-Rakiel i Marcina Zielenieckiego.

Ostatniego dnia odbyło się trójstronne spotkanie, którego główne wnioski wykazały nieprawidłowości polskiego prawa związkowego i praktyki.

Zdaniem przedstawicieli MOP wszyscy zatrudnieni muszą mieć prawo do tworzenia i przystępowania do związków zawodowych. Obecnie zakres zrzeszania się w związkach zawodowych określa art. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. - Należy zwrócić uwagę, że z tego przepisu nie wynika prawo koalicji osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych i osób samozatrudnionych za wyjątkiem osób mających umowy agencyjne – zauważa Ewa Podgórska-Rakiel.

Pomoc techniczna MOP objęła też problem weryfikacji liczebności organizacji związkowych. Przedstawianie list imiennych nosi ryzyko zastraszania i ich przekazywanie jest niezgodne z poglądami MOP. Niezbędne jest także ustalenie mechanizmu szybkiego i efektywnego sprawdzania liczebności organizacji związkowej gdyż obecna sądowa kontrola na podstawie art. 189 kpc jest czasochłonna. Pani Karen Curtis zaproponowała aby PIP upoważniona została do przeprowadzania takiej szybkiej weryfikacji liczby członków zoz przy poszanowaniu ochrony ich danych osobowych.

Szczególnie ważne wydają się wnioski dotyczące sporów zbiorowych i strajków. Te powinny być prowadzone przeciwko rzeczywistemu pracodawcy. Przepisy ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych są ponadto zbyt daleko idące w kwestii zakazu strajku o którym mowa w art. 19 ustawy. Zwrócono uwagę, że pozbawienie prawa do strajku wszystkich pracujących w służbie publicznej nie jest uzasadnione. O wyłączeniu prawa do strajku można mówić jedynie w przypadku osób, które sprawują funkcje władcze w imieniu państwa. Wszystkie strony podkreślały też konieczność określenia szybkiego mechanizmu potwierdzania legalności sporu zbiorowego. Zgodna z poglądami MOP jest też możliwość wejścia do zakładu i na teren zakładu (np. na parkingi) działaczy związkowych, którzy nie są pracownikami zakładu gdy organizacja ma w danym zakładzie swoich członków.

Katarzyna Zimmer-Drabczyk zaznacza, że eksperci MOP odnieśli się tylko do części uwag przedstawianych na spotkaniu, a pełen raport przygotowany zostanie do końca czerwca. Wówczas możliwa będzie pełna ocena niedostosowania polskich przepisów związkowych do standardów międzynarodowych, których Polska jako członek MOP powinna przestrzegać.

O wizycie ekspertów MOP pisaliśmy tutaj.

[źródło:] NSZZ Solidarność